ΠολΠρΘεσ 9714/2025: Διατήρηση του δικαιώματος από την ενάγουσα να χρησιμοποιεί το επώνυμο του πρώην συζύγου της σε όλες τις σχέσεις της, κοινωνικές και επαγγελματικές, μετά την λύση του γάμου. Προϋποθέσεις του παραδεκτού.
Το έτος 2025 το γραφείο μας πέτυχε την έκδοση της υπ’ αριθ. 9714/2025 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, η οποία έκανε τυπικά και ουσιαστικά δεκτή την αγωγή της εντολέως μας και αναγνώρισε το δικαίωμά της να χρησιμοποιεί το επώνυμο του πρώην συζύγου της, σε όλες τις σχέσεις της, κοινωνικές και επαγγελματικές.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 1388 ΑΚ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με τον ν. 1329/1983, ο γάμος δεν μεταβάλλει το επώνυμο των συζύγων, ως προς τις έννομες σχέσεις αυτών και η διάταξη αυτή εφαρμόζεται μόνο στους γάμους που τελούνται μετά την έναρξη της ισχύος του ν. 1329/1983 (άρθρο 54 παρ. 2). Στους γάμους που είχαν τελεσθεί προηγουμένως, σύμφωνα με το παλαιό άρθρο 1388 ΑΚ, η έγγαμη γυναίκα είχε ως επώνυμό της, υποχρεωτικά και αποκλειστικά, το επώνυμο του άνδρα της. Μετά την ισχύ του νέου δικαίου (18.02.1983) δόθηκε στις γυναίκες των παλαιών γάμων, προαιρετικώς, η δυνατότητα να ανακτήσουν το πατρικό τους επώνυμο με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 54 παρ. 2 Ν. 1329/1983. Στη μεταβατική διάταξη του άρθρου 66 εδ. α Ν. 1329/1983 ορίζεται ότι η γυναίκα, που είχε εξακολουθήσει μετά την ισχύ του Ν. 1329/1983 να φέρει το επώνυμο του συζύγου της (δηλαδή εκείνη που είχε τελέσει γάμο προηγουμένως και δεν θέλησε να ανακτήσει το πατρικό της επώνυμο), περιορίζεται μετά το διαζύγιο στο οικογενειακό της επώνυμο (δηλαδή σε περίπτωση που λυθεί ο γάμος της, ανακτά αυτοδικαίως και υποχρεώνεται να χρησιμοποιεί αποκλειστικά το επώνυμο που είχε πριν την τέλεση του γάμου).
Στο δεύτερο εδάφιο του ίδιου άρθρου 66, όμως, ορίζεται ότι η γυναίκα αυτή “δικαιούται να χρησιμοποιεί και μετά το διαζύγιο το επώνυμο του πρώην συζύγου της, εφ’ όσον απέκτησε με αυτό επαγγελματική ή καλλιτεχική φήμη και δεν βλάπτονται από τη χρησιμοποίηση του σοβαρά συμφέροντα του τελευταίου”.
Ο κανόνας δηλαδή που ορίζει πως μετά τη λύση του γάμου που είχε τελεσθεί πριν το 1983, η γυναίκα που είχε διατηρήσει μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου της, το όνομα του συζύγου της (που το είχε λάβει υποχρεωτικά), εγκαταλείπει αυτό και υιοθετεί το πατρικό της επώνυμο (ήτοι αυτό που είχε πριν την σύναψη του γάμου), επιδέχεται εξαίρεση, στην περίπτωση η γυναίκα, είχε κατά τη διάρκεια του γάμου, αποκτήσει με τη νόμιμη χρήση του επωνύμου του πρώην συζύγου της, επαγγελματική ή καλλιτεχνική φήμη που συνδέεται άρρηκτα με το επώνυμο αυτό.
Η γυναίκα αυτή, προκειμένου να ασκήσει δικαστικώς το δικαίωμα παρατάσεως της χρήσης του επωνύμου του πρώην συζύγου της, δηλαδή για όσο διάστημα εξακολουθεί η δραστηριότητα που επιβάλλει τη χρήση αυτή, πρέπει να επικαλεσθεί και να αποδείξει τις προϋποθέσεις της εξαιρέσεως, δηλαδή:
• Ότι ο γάμος είχε τελεσθεί πριν από την 18.02.1983.
• Ότι διατήρησε το συζυγικό της επώνυμο και μετά την ημερομηνία αυτή.
• Ότι ο γάμος λύθηκε αργότερα.
• Ότι κατά τη διάρκεια του γάμου είχε αποκτήσει επαγγελματική ή καλλιτεχνική φήμη.
Ακολουθούν αποσπάσματα από το σκεπτικό του Δικαστηρίου αναφορικά με τα πραγματικά περιστατικά που δέχτηκε:
«(…) Με την υπό κρίση αγωγή, η ενάγουσα ιστορεί ότι με τον εναγόμενο τέλεσαν νόμιμο θρησκευτικό γάμο την 21.05.1978, οπότε και έλαβε υποχρεωτικά το επίθετο του συζύγου της, ήτοι το επίθετο «……………» το οποίο διατήρησε με την θέση σε ισχύ του Ν. 1329/1983. Ότι από το γάμο τους απέκτησαν ένα ήδη ενήλικο τέκνο, τον …………………. Ότι με την υπ’ αριθ. ……….. αμετάκλητη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης λύθηκε ο γάμος της με τον εναγόμενο με συναινετικό διαζύγιο. Ότι και μετά τη λύση του γάμου της συνεχίζει να χρησιμοποιεί το επίθετο του πρώην συζύγου της «…………». σε όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές της σχέσεις και συγκεκριμένα στην επαγγελματική της δραστηριότητα η οποία περιλαμβάνει ……………… διατηρώντας γραφεία στη Θεσσαλονίκη από τη δεκαετία του 1980, όπου εξακολουθεί να δραστηριοποιείται, καθώς με το ως άνω επώνυμο είχε αποκτήσει φήμη στον επαγγελματικό της κύκλο και όλες οι συναλλαγές της με πελάτες πραγματοποιούνταν με το επώνυμο «………….». Ότι η επαγγελματική της εξέλιξη και επιχειρηματική δραστηριότητα υπό την άνω επαγγελματική της ιδιότητα στηρίχθηκαν στη χρήση του επωνύμου του πρώην συζύγου τη, το οποίο χρησιμοποιούσε από το έτος 1978 έως σήμερα. Περαιτέρω, ότι το εν λόγω επίθετο χρησιμοποιούσε στις κοινωνικές της σχέσεις και με το οποίο έγινε γνωστή στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης καθώς συμμετείχε σε πλήθος κοινωνικών φορέων της πόλης της Θεσσαλονίκης, κατέχοντας διοικητικές θέσεις. Ότι δεν συντρέχει περίπτωση βλάβης των συμφερόντων του εναγομένου πρώην συζύγου της, καθόσον μέχρι και την άσκηση της κρινόμενης αγωγής είναι γνωστή στον κοινωνικό και επαγγελματικό της κύκλο ως «……………………..» και όχι ως «………………………….» (όπως είναι το πατρικό της επώνυμο). Ότι ο τελευταίος προβάλει αντιρρήσεις στο εύλογο αίτημά της και δεν της επιτρέπει να εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το επώνυμό του. Ενόψει δε των ανωτέρω ιστορουμένων, ζητεί να αναγνωρισθεί το κατά το άρθρο 66 του Ν. 1329/1983 δικαίωμά της να χρησιμοποιεί το επώνυμο του πρώην συζύγου της «…………………….» στις επαγγελματικές της συναλλαγές και στις κοινωνικές της σχέσεις, καθώς και να καταδικασθεί ο εναγόμενος στη δικαστική της δαπάνη (…)».
Με το ως άνω άνω περιεχόμενο και αιτήματα, το Δικαστήριο έκρινε την αγωγή ως επαρκώς ορισμένη, νόμιμη και ουσιαστικά βάσιμη, έκανε δε αυτήν δεκτή και αναγνώρισε στην ενάγουσα το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το επώνυμο του πρώην συζύγου της σε όλες τις σχέσεις της, επαγγελματικές και κοινωνικές.
